In den beginne was er niets, bijna niets. Nou ja, een voetbalveld dat ‘s winters onder water stond als de Lek hoog was; het voetbalveld van toen is nu de Lexmondse camping geworden en lijkt voor zomers recreëren meer geschikt dan voor de wintercompetitie voetbal. Er was ook een gymzaaltje als onderdeel van de o.l.s. – nu omgebouwd tot Dorpshuis. Het zaaltje voldeed niet aan de eisen voor schoolgym, laat staan voor sport in verenigingsverband. En er was een ijsbaan die achter de boomgaard van Piet Rietveld lag; wat moest je als kind ver lopen met je verkleumde voeten als je weer naar huis toe moest na een middagje schaatsen. Het oude ijsclubgebouwtje staat er nog steeds.
WIK bestond als wandelsportvereniging al heel lang en heel Nederland was hun terrein; maar de animo om georganiseerd te wandelen nam in de jaren zestig snel af en de vereniging ging in ruste. LTC bestond nog niet, evenals LKV. De ruitervereniging had een stukje grond gehuurd langs de Heicopperweg en de haven was geen ligplaats voor boten, maar een stortplaats voor oude fietsen.
Lexmond kreeg behoeft aan betere sportvoorzieningen, de tijd was er rijp voor, eind jaren zestig. Dat vonden de sporters en dat vonden ook een aantal mensen uit de gemeenteraad waaronder wethouder J.de Jong en de raadsleden D.B. Mollenvanger en G. Bos. Onder leiding van burgemeester Visser werd op 28 aug. 1971 in het Dorpshuis in Lexmond de oprichtings- vergadering gehouden waarbij een afgevaardigde van de verenigingen Bolsweerd (P.F. van Akkerveeken), WIK (C. den Hartog), DEV (J. van Iperen), VEK (B.W. Rietveld) en Lekvogels (C.H. Vlot) aanwezig waren. D.B. Mollenvanger werd tot voorzitter gekozen en G.Bos tot secretaris. Genoemde afgevaardigden vormden onderdeel van het bestuur waarbij niet B. Rietveld maar R. Mussche de gymnastiekvereniging VEK zou vertegenwoordigen. De directeur gemeentewerken C.A.J. van de Griend werd benoemd tot technisch adviseur en was op vrijwel elke vergadering aanwezig. Op 24 december 1971 werd bij akte verleden voor notaris Goldhoorn te Vianen de stichting onder de naam Sportstichting Lexmond opgericht.
Er werd vanaf dat moment ongelooflijk veel gepraat, onderhandeld, ideeën werden gelanceerd en weer verwezen naar de prullenmand. Het oog was gevallen op een stuk grond buiten de bebouwde kom, dat mij goed bekend was omdat mijn grootvader er samen met vele anderen een volkstuin had. In het midden van zijn tuin stond een appelboom met heerlijke ouderwetse appels en er waren altijd veel bloemen. Ik heb er in mijn jeugd veel tijd doorgebracht. Op de plek van die appelboom staat nu het doel van het verlichte veld van Lekvogels. Het Bosch werd dit volkstuinencomplex genoemd. De naam bleef maar de bestemming veranderde, drastisch.
De denktank van de Grontmij en architectenburo Bos Baarn werden ingeschakeld. De plannen werden van papier omgezet in werkelijkheid. En geld was er altijd te weinig. Gemeentegaranties, startsubsidies van provincie en rijk, eigen acties zoals een loterij en ontzettend veel inzet, zeer veel uren van zelfwerkzaamheid van heel veel Lexmonders.
De structuur was helder: alle touwtjes waren in handen van de Sportstichting. Hoewel er een zeer goede en noodzakelijke relatie was met de gemeente Lexmond, berustte de verantwoordelijkheid bij het bestuur van de Sportstichting Lexmond. De gemeente Lexmond verleende geen subsidie voor de investeringen maar gaf wel bankgarantie bij de af te sluiten lang lopende leningen en de boekhouding van de stichting stond onder toezicht en controle van de gemeente.
Het dagelijks bestuur werd door de gemeente benoemd en vormde onder voorzitterschap van de wethouder tevens de commissie Sport en Recreatie die adviezen op dat terrein aan de gemeente gaf; het algemeen bestuur werd gevormd door het dagelijks bestuur en een afgevaardigde van een sportvereniging die bij de Sportstichting was aangesloten. In het begin waren dat de 5 bovengenoemde verenigingen.
Op 22 november 1973 treedt de Trimvereniging tot de stichting toe. In dat zelfde jaar heeft de haven problemen met RWS over de plaatsing van het gebouwen en er worden loten verkocht, niet alleen in Lexmond maar ook in Meerkerk, Hoornaar, Vianen en Leerdam en een bazaar georganiseerd want elke op deze wijze verdiende gulden telt in een tijd waarin voor een af te sluiten lening meer dan 10% rente moet worden betaald!
Intussen zijn de voetbalvelden aangelegd en de ijsbaan, een officieel 400 m baan ligt te wachten op een strenge winter. Aan het hoofdgebouw wordt hard gewerkt en over de aanleg van de midgetgolfbaan met wachtruimte wordt nagedacht.
Op de vergadering van 14 november 1974 zijn 3 gasten aanwezig van de tennisvereniging in oprichting: F. Wansleeben, H.J. Keyer en L.A. Quaak en op 12 december 1974 wordt N.A.J. van Dijk gekozen tot penningmeester van de stichting. In de stichtingsvergadering van 13 februari 1975 vindt de toetreding van LTC tot de Sportstichting plaats en op 20 september van dat jaar wordt het eerste tennistoernooi gehouden waarvoor twee voetbalkleedlokalen ter beschikking werden gesteld voor de extra kosten van 70 cent per uur. Inmiddels heeft op 16 augustus 1975 de officieel opening van het sportcomplex plaats gevonden. Als beheerder is op 25 juni 1975 C. den Hartog door het bestuur benoemd.
Dat hele jaar is er gesproken over de bouw van een DEV-wachtruimte en in de vergadering van 17 oktober 1975 wordt besloten tot de bouw ervan over te gaan voor een bedrag van fl. 26.626 excl. BTW maar inclusief een enorme hoeveelheid zelfwerkzaamheid. In november van dat jaar wordt een plan ontvouwd voor de aanleg van een midgetgolfterrein dat voldoet aan de eisen van de Nederlandse Midgetgolfbond.
In het volgende jaar moet er intern veel gereglementeerd worden. De vergaderingen van de stichting, die gehouden worden in de raadszaal, gaan dan ook onverminderd tot diep in de nacht door; maar de wil tot samenwerken is er; in overleg besluit de Trimvereniging geen leden onder de 18 jaar te accepteren om concurrentie met VEK zoveel mogelijk te vermijden. In de septembervergadering 1976 wordt besloten de kantinecommissie te installeren, waarvan de penningmeester en de beheerder q.q. deel uitmaken. De midgetgolfbanen worden op 9 oktober geopend en in december 1996 wordt het eerste lustrumfeest van de stichting gevierd.
De haven verkeert in problemen; hoewel vanaf de oprichting Bolsweerd vertegenwoordigd was in de stichting, speelde de discussie over de haven zich voornamelijk in de commissie Sport & Recreatie en de gemeenteraad af. De gemeente was verantwoordelijk voor de haven en de Sportstichting stelde zich terughoudend op wegens niet te voorziene financiële consequenties.
In januari 1978 wordt gesproken over uitbreiding en nieuwbouw; het betreft de kantine, keuken en berging; bergruimte voor de zaal; een tweede bestuurskamer; een wachtruimte voor LTC met het beleidsvoornemen dat het geen kantine wordt en een wachtruimte voor WIK. Bovendien dient er een derde tennisbaan te komen, van hetzelfde type als de twee bestaande banen (harde matecobanen). In juni 1978 is de baan gereed maar over de andere bouwplannen moet nog bijna twee jaar gepraat worden; in december 1979 vindt de aanbesteding plaats en wordt het werk gegund aan aannemer Van Ravensteijn en onder leiding van een ingestelde bouwcommissie, waarvan A. van den Heuvel voorzitter is, vindt de realisering plaats in 1980.
Met ingang van 1 januari 1979 is C.H. Vlot gekozen tot wethouder van de gemeente Lexmond en is hij derhalve geen lid meer van het dagelijks bestuur; zijn plaats als algemeen adjunct wordt ingenomen door G.C. Versluis.
De renovatie van de haven is inmiddels in volle gang onder de bezielende leiding van de voorzitter van Bolsweerd, W. van Zijderveld. Vanuit de gemeente wordt druk uitgeoefend om na de renovatie het beheer van de haven door de Sportstichting te laten overnemen. De beheersovereenkomst komt er en wordt in de vergadering van 24 november 1982 door het bestuur van de stichting goedgekeurd.
Per 1 september 1980 is G. Bos niet meer beschikbaar als secretaris en zijn plaats wordt ingenomen door A. de Wit.
De nieuw- en verbouw vindt in 1980 en de eerste helft van 1981 plaats met al weer erg veel zelfwerkzaamheid en op 11 september 1981 vindt de opening plaats door de commissaris van Zuid-Holland, de heer Vrolijk.
Gesprekken met vertegenwoordigers van een op te richten korfbalvereniging vinden plaats en vanaf 18 april 1981 wordt er door de korfbalvereniging i.o. op het ijsbaanterrein gespeeld. In die tijd worden er ook plannen gemaakt voor renovatie van het ijsbaangebouw.
Er breken enkele rustige jaren aan; twee grote lichtmasten worden geplaatst op het ijsbaanterrein en een oefenkooi wordt aangelegd bij de tennisbanen.
In mei 1984 vindt een gesprek plaats tussen het dagelijks bestuur en de Killesteynruiters: deze vereniging zou graag deel willen gaan uitmaken van de sportstichting en hun activiteiten laten plaats vinden op een terrein naast het complex, dat de bestemming sport en recreatie heeft. Ze hebben behoefte aan meer ruimte dan ze op dit moment op het terrein aan de Heicopperweg hebben en ook willen ze graag een paardenbak en een clubgebouw.
Ook andere veldsportverenigingen hebben behoefte aan een eigen terrein: de korfbalvereniging LKV wil een speelveld en Bolsweerd wil een terrein voor de winterstalling van de boten; bovendien moeten de voetbalvelden en de ijsbaan worden gerenoveerd.
Er vinden weer vele gesprekken plaats met de Grontmij, de gemeente, de Ruilverkavelingscommissie en het Hoogheemraadschap; maar uiteindelijk worden de vergunningen afgegeven en na overleg met de betrokken verenigingen over de financiële gevolgen vindt de gunning plaats aan Oldenburg B.V. uit Nieuwendijk die het werk in 1986 uitvoert en op 11 oktober 1986 wordt een feest georganiseerd dat zich deels buiten op de nieuwe velden afspeelt.
Inmiddels bestaat Lexmond als zelfstandige gemeente niet meer; per 1 januari 1986 valt de Sportstichting onder het gezag van de gemeente Zederik; de afstand wordt groter, maar het noodzakelijke overleg blijft en de verstandhouding tussen de nieuwe gemeente wordt uitstekend. De akten en overeenkomsten die met de gemeente Lexmond zijn overeengekomen worden gerespecteerd en voorlopig blijft alles bij het oude.
Een huurovereenkomst waarin het oude en nieuwe terrein in erfpacht wordt verkregen tot 31 december 2074 wordt getekend.
Onderhoud en renovaties vinden plaats: het platte dak, de midgetgolfbanen, het ijsbaangebouw, waarvan de vloer steeds meer verzakt. In maart 1988 vindt een eerste gesprek plaats met het bestuur van de tennisvereniging over nieuwe banen: tijdens een ledenvergadering van LTC wordt met grote meerderheid besloten de huidige banen te vervangen door kunstgrasbanen, die in het voorjaar van 1989 door Oranjewoud worden aangelegd.
De Killesteynruiters kopen een houten gebouw dat als schoolgebouwtje heeft dienst gedaan en krijgen vergunning het gebouw te plaatsen als clubgebouw na een artikel 19 procedure.
En jaarlijks wordt het Sint Nicolaasfeest gevierd: een gezamenlijke actie van de Winkeliersvereniging en de Sportstichting.
In 1990 vinden de eerste gesprekken plaats tussen de gemeente en de stichting over privatisering; de gemeente wil een vast jaarlijks bedrag geven ongeacht de grootte van het exploitatietekort. Omdat over de hoogte van dat bedrag onzekerheid bestaat wordt voorgesteld door de Grontmij en architectenbureau Bos rapporten te laten opstellen over een periode van 15 jaar om inzicht te krijgen in de toekomstige uitgaven in verband met onderhoud en renovaties van gebouwen en velden; aldus geschiedde.
Na vele onderhandelingsronden is uiteindelijk een akkoord gesloten en per 1 januari 1994 is de nieuwe financiële relatie met de gemeente van kracht geworden, waarbij om de 5 jaar een evaluatie zal plaats vinden. In de loop van 1994 worden de statuten aangepast aan de nieuwe situatie.
In september 1991 doet het bestuur van Lekvogels het verzoek een tribune te plaatsen in de groenstrook tussen de beide voetbalvelden. De supportersvereniging Vrienden van Lekvogels wordt opgericht om de belangen te behartigen en na een financieel akkoord wordt een jaar later de tribune gebouwd.
In 1993 vindt een heftige discussie plaats over het beheer van de kantine; door gebrek aan vrijwilligers dreigt het beheer uit handen gegeven te moeten worden. Gelukkig is het niet zo ver gekomen en tot vandaag is het gelukt met vrijwilligers.
In het voorjaar van 1995 zijn de verouderde lichtmasten langs het voetbalveld door ON vervangen door nieuwe masten; een cadeau van de stichting aan Lekvogels, die zijn 50 jarig jubileum in die zomer vierde. Ongeveer een jaar later bereikte WIK die leeftijd.
In het najaar van 1995 dreigde een drastische verhoging van de tarieven wegen een gemeentelijk beleidsvoornemen een bezuiniging door te voeren van fl.100.000 per jaar op de post sport. De accommodatiesubsidie zou verlaagd moeten worden waardoor de huurtarieven voor sommige verenigingen zouden verdubbelen! Protest alom. Uiteindelijk heeft de raad beslist dat de vermindering van de accommodatiesubsidie niet zou gelden voor de verenigingen die aangesloten waren bij de Sportstichting omdat er al een akkoord was gesloten per 1 januari 1994.
In 1996 diende KPN-Vastgoed bij de stichting de aanvraag in voor de plaatsing van een installatie en een gebouwtje ten behoeve van de mobiele communicatie. Een van de ijsbaanlichtmasten zou dan verwijderd moeten worden om plaats te maken voor gebouwtje en een meer dan 30 meter hoge mast waaraan ook het armatuur gehangen zou worden voor de verlichting van de ijsbaan. Een contract werd in onderling overleg opgesteld en in het voorjaar van 1997 werd het werk uitgevoerd.
Al jaren werd er getobd met incidentele uitbreiding van de kantineruimte om een feest te organiseren; geïmproviseerde overkappingen met zeilen werden gebouwd om tijdens de barbecue droog te staan. Er was behoefte aan vergroting van de kantine voor kaartavonden, bazaars, het midgetgolfspel in de winter enz. Een vaste overkapping resulteerde in een prachtige serre die door firma van Wiggen in de zomer van 1997 werd gebouwd; met vloerverwarming, waardoor het ook `s winters goed toeven is.
In de winterperiode van 96/97 werd de Boschhut intern verbouwd: een grotere berging, een geheel vernieuwde en vergrootte bar, nieuwe kleuren en een nieuwe vloer. Een schitterend geheel is ontstaan door zeer veel uren van zelfwerkzaamheid door een clubje enthousiaste LTC-leden.
De organisatie
Het algemeen bestuur van de Sportstichting Lexmond bestaat op het moment van dit schrijven (oktober 1997) uit
A. Het dagelijks bestuur :
- D.B. Mollenvanger – voorzitter sinds de oprichting in 1971
- A. de Wit – secretaris sinds 1980
- N.A.J. van Dijk – penningmeester sinds 1974
- Vacature – Algemeen adjunct; deze vacature is ontstaan na het overlijden van G.C. Versluis, die deze functie 18 jaar met grote inzet heeft vervuld.
B. Afgevaardigden van de bij de stichting aangesloten verenigingen. Meestal neemt de voorzitter van de vereniging zitting in het algemeen bestuur, maar daarin beslist de vereniging zelf. Het aantal bij de Sportstichting aangesloten verenigingen bedraagt 9, te weten:
- Voetbalvereniging Lekvogels – H.J. de Jong
- Midgetgolfvereniging WIK – P. Moerman
- IJsclubvereniging DEV – C. van Dijk
- Trim-/Badmintonvereniging – A. Geerts
- Gymnastiekvereniging – H. van Reeuwijk
- Killesteynruitervereniging – A. Elenbaas
- Tennisvereniging LTC – M.T.J. de Wit
- Watersportvereniging Bolsweerd – L. van Heumen
- Korfbalvereniging LKV – S. Gielis
Daarnaast hebben ook de twee beheerders de heren C.H. Vlot (veldbeheerder) en C. den Hartog (gebouwenbeheerder) toegang tot de stichtingvergadering, maar geen stemrecht. Hetzelfde geldt voor de leden van de kantinecommissie.
Voor het aanleggen van banen en velden en voor het bouwen van sportzaal, clubhuizen en berging zijn langlopende bankleningen afgesloten. De rente en aflossing hiervan worden als huur in rekening gebracht bij de gebruikende vereniging, waarbij de tennisvereniging uiteraard alleen de rekening gepresenteerd krijgt van de tennisbanen en de Boschhut. Bovendien wordt voor elke locatie een jaarlijks bedrag voor onderhoud begroot en elektriciteit, water en belastingen worden in rekening gebracht. De optelsom van deze bedragen kan zo hoog zijn dat de vereniging dat niet kan betalen. De gemeente verleent daarom aan de meeste verenigingen een accommodatiesubsidie.
Vanaf 1 januari 1994 heeft privatisering plaats gevonden; de stichting ontvangt van de gemeente een vast bedrag en moet zorgen dat er geen exploitatietekort ontstaat.
De kantine-inkomsten zijn voor de stichting. In overleg met de verenigingen zijn in 1994 nieuwe regels opgesteld die gelden voor de kantine van de Boschhut, het ruitergebouw en het ijsclubgebouw: alle consumpties worden betrokken vanuit de centrale kantine onder toezicht van de kantinecommissie en er vindt afrekening plaats bij de bron. De vereniging is zelf verantwoordelijk voor de afrekening van de uitgeschonken consumpties. Uiteraard wordt er rekening gehouden met verlies, want de vereniging mag er niet op tekort komen. Integendeel, er zou wat over moeten kunnen schieten.
De kantinewinst heeft in het verleden altijd gediend om allerlei zaken te financieren; soms heel specifiek voor een vereniging, waarbij de noodzaak van de uitgave en een zo rechtvaardig mogelijke verdeling een rol speelden. Soms ook vindt de besteding plaats aan iets, waar elke vereniging profijt van heeft zoals het renoveren van bijvoorbeeld de kantine en de aanbouw van een serre die vanaf heden gaat plaats vinden. Elke uitgave uit het kantinefonds vindt plaats na voorafgaande toestemming van het algemeen bestuur.
Dat met de relatief weinige inkomsten het complex draaiende blijft, danken we aan alle medewerkers, die zeer veel vrije tijd steken in allerlei werkzaamheden. Niemand verdient er geld mee, alles gebeurt pro Deo.
De kantinecommissie is een club mensen, die steeds met enthousiasme zorgt voor de invulling van de kantinediensten en daarin vaak zelf actief meewerkt. Ze regelen het schoonmaken van het hoofdgebouw, de aankoop van consumpties enz. De leden van de kantinecommissie zijn: Ton Ansems, Gre en Nico van Dijk, Kees den Hartog, Pia Moerman, Julia Mussche, Corrie Steehouwer en Coby de Vaal.
De kantinemedewerkers krijgen elke maand een stencil van de kantinecommissie in hun brievenbus met het verzoek op een bepaalde avond of een deel van de zaterdag dienst te doen. Sommigen doen dat al heel lang en zeer trouw. Helaas is er verloop – het aantal wordt minder en daarom hebben we aanvulling nodig; hoe meer mensen des te gemakkelijker het voor iedereen is. Vooral ook jonge mensen zouden we willen oproepen om je bij de club van medewerkers aan te sluiten Je kunt je via je eigen vereniging, bij de kantinecommissie of bij een bestuurslid van de stichting opgeven.
Doe het, geef je op, want je bent jong of iets minder jong en je wilt er ook bij horen.
Het bestuur van een vereniging kan alleen functioneren als ze werkzaamheden kan delegeren aan haar leden; als je samen een vereniging wilt zijn zul je je verantwoordelijk moeten voelen voor het welzijn van die vereniging. Dat kan door je positief op te stellen als er iets van je gevraagd wordt.
Het bestuur van de Sportstichting kan alleen functioneren als het de negen verenigingen elk op hun eigen terrein goed gaat. Bovendien wil de Stichting, naast het creëren van optimale condities waaronder de sport kan plaats vinden, graag eensgezindheid tussen de verenigingen behouden. Als er onenigheden zijn of verschil van inzicht bestaat, wordt dat uitgesproken rond de bestuurstafel. Zo is dat vanaf het begin gedaan en dat heeft goed gewerkt.
Rond die bestuurstafel worden ook nieuwe plannen besproken. We denken bijvoorbeeld over de aanleg van een jeu-de-boules baan, niet al te ver van de kantine. Dit spel is tevens uitstekend geschikt om de sociale contacten te onderhouden voor mensen die niet meer in staat zijn op een actieve manier aan de andere sporten deel te nemen of wel eens wat anders willen. Het kan in verenigingsverband, maar dat hoeft niet. Als er belangstelling voor is, laat het ons dan weten; dan kunnen wij onze plannen afmaken.
Er wordt op dit moment ook gewerkt aan het behoud van een Lexmondse haven; als er niets gebeurt is de kans groot dat Lexmond na enkele jaren havenloos wordt en dat lijkt ons ook voor het aanzien van ons dorp niet goed. Onder voorzitterschap van Walter van Zijderveld is een commissie Jachthaven Lexmond plannen aan het uitwerken om tot een verbetering van de huidige situatie te komen.
Tot nu toe is het gelukt om als Lexmondse sportverenigingen samen te werken.
Het bestuur van de Sportstichting Lexmond hoopt en rekent op voortzetting van deze solidariteit en op actieve betrokkenheid bij het draaiend houden van het Sportcomplex Het Bosch waar Lexmond terecht trots op is.
Amel de Wit
Lexmond, 8 oktober 1997